Volwassenen zouden minstens twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten moeten doen. Kinderen zouden dat zeker drie keer per week moeten doen, zegt de Gezondheidsraad. De raad adviseert de minister om die aanbeveling op te nemen in nieuwe beweegrichtlijnen voor kinderen, volwassenen en ouderen.

In Nederland bestaan momenteel drie normen voor bewegen, maar die zijn gedateerd. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de Commissie Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad daarom gevraagd hier nieuwe wetenschappelijke inzichten te bundelen en te verwerken in één nieuwe richtlijn.

‘Bewegen is goed, meer bewegen is beter’

Voldoende bewegen verkleint het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en depressiviteit. Ook zijn er aanwijzingen dat de kans op borst- en darmkanker erdoor wordt verkleind, schrijft de raad. Omdat uit onderzoek blijkt dat de gunstige effecten op de gezondheid toenemen als mensen meer bewegen, is het devies: bewegen is goed, meer bewegen is beter.

Volwassenen en ouderen zouden minstens tweeënhalf uur per week matig- of zwaar intensief moeten bewegen, kinderen dagelijks een uur. Daar komt het advies van de bot- en spierversterkende oefeningen bij, plus een advies om veel stilzitten te voorkomen.

Die nieuwe geadviseerde richtlijn verschilt weinig van de drie oude normen. Wel spreekt de Gezondheidsraad niet meer van een beweegadvies per dag, maar is het advies er per week, verspreid over verschillende dagen.

Dat bewegen goed is voor lichaam en geest, zal de meeste mensen niet vreemd in de oren klinken. Toch haalt een meerderheid van de bevolking de nieuwe richtlijnwaarden niet, stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Het RIVM schat dat ongeveer 45 procent van de bevolking aan de nieuwe richtlijn voldoet. Het percentage ligt met 55 procent het hoogst voor de groep 4- tot en met 11-jarigen en met 28 procent het laagst voor de groep 12 tot en met 17-jarigen. Bij de groep 18-plus ligt het percentage op 44 procent.

Het RIVM kwam tot deze percentages op basis van gegevens uit vragenlijsten, die een indruk geven van trends in beweeggedrag. De Gezondheidsraad pleit ervoor om het gedrag met beweegmeters te gaan monitoren, om zo meer inzicht te krijgen in de werkelijke hoeveelheid bewegen.

Waarom gaan mensen wel of niet bewegen of sporten? “Bewegen of sporten vergt nu eenmaal inspanning”, zegt Juul van Rijk van het Kenniscentrum Sport. “Je moet vanuit je luie positie in beweging komen. Dat kan een drempel zijn. Daarnaast hebben sommige mensen sociale druk nodig, die willen wel bewegen, maar alleen met een maatje.”

Wat veel gehoorde redenen zijn om juist wel of juist niet te gaan bewegen, verschilt ook per leeftijdscategorie. “Bij jongere mensen speelt het in vorm blijven mee en het verbeteren van conditie. Bij oudere mensen gaat het vaak om het op peil houden van de conditie, en fitter worden”, zegt Van Rijk.

“Basisschoolkinderen bewegen vaak al best veel en zijn ook vaak aangesloten bij een sportclub”, vervolgt ze. “Maar als ze naar de middelbare school gaan, zie je dat dat weer wat afneemt. Dan verschuiven ook vaak de focus en interesses.”

“Tussen de 20 en 50 jaar noemen mensen vooral tijdgebrek als factor die bewegen beperkt. Of ondanks goede voornemens toch geen zin hebben. Op oudere leeftijd kunnen ziekte en verminderde mobiliteit meespelen.”

Rol overheid

Hoewel uit eerdere onderzoeken dus al wel een en ander bekend is, schrijft de Gezondheidsraad dat er nog meer inzicht nodig is in factoren die mensen belemmeren of juist helpen om genoeg te bewegen.

Het naleven van de richtlijnen is volgens de raad niet alleen verantwoordelijkheid van mensen zelf, maar ook van de overheid. De raad adviseert lokale overheden, bedrijven en scholen om meer samen te werken.

Het rapport van de Gezondheidsraad is een advies. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moet nog een standpunt innemen.